Ventilatie

Bij een duurzaam en toekomstbestendig gebouw hoort een gezond binnenklimaat. Voldoende ventilatie is noodzakelijk om een gezond en prettig binnenklimaat te creëren en biedt daarnaast kansen om een gebouw aardgasvrij te maken. Het installeren van een ventilatiesysteem heeft een positief effect op het energieverbruik van een gebouw. Wanneer de ventilatie als een los systeem wordt ingezet kan dit juist tot extra energieverbruik en -kosten leiden. Maar het ventilatiesysteem kan juist ook een eerste stap naar een aardgasvrij gebouw zijn, door deze te combineren met een warmtepomp en/of Warmte- Koude-Opslag (WKO).

 

Vooral bij veel scholen zien we nog steeds dat er vaak onvoldoende frisse lucht aanwezig is voor de hoeveelheid kinderen in de klas. Scholen hebben te maken met een hoog gasverbruik en het binnenklimaat is in de zomer slecht omdat er geen koeling is. In de winter zorgt te weinig ventilatie al snel voor een veel te hoge CO2-waardes in de klas. Met verminderde concentratie en leerprestaties als gevolg. Ook bij andere maatschappelijk vastgoed gebouwen zien we vaak ventilatieproblemen. Op veel plekken waar bijeenkomsten worden gehouden is de ventilatie vaak onvoldoende. Het verschil is wel dat deze ruimten vaak maar kort worden gebruikt. Dat is bij schoollokalen niet het geval. Ventilatie is ook belangrijk in ruimtes die continue worden gebruikt in bijvoorbeeld de zorgsector, gezien de kwetsbaarheid van de doelgroep.

 

Om bestaande gebouwen van het gas af te helpen is vaak een grote renovatie nodig. Dat lukt voor bijvoorbeeld scholen vaak niet binnen een zomervakantie, waardoor er noodlokalen nodig zijn. Dit zorgt voor overlast en werkt kostenverhogend. We kunnen in Nederland niet alle scholen vernieuwen in de komende jaren. Daarom zullen we, om de Klimaatdoelstellingen van 2030 en 2050 te behalen, ook de bestaande gebouwen moeten aanpakken. Willen we deze scholen toekomstbestendig maken en voor 2030 van het gas af helpen zonder een volledige renovatie in te zetten, dan kan een gecombineerde aanpak daarbij helpen.

Een aantal voorbeelden van de voordelen van ventilatie:

Hoe werkt een ventilatiesysteem?

Een ventilatiesysteem is ontworpen om frisse lucht aan te voeren en vervuilde lucht af te voeren in een gebouw. Het systeem zorgt voor een gezonde en comfortabele binnenluchtkwaliteit door de lucht te verversen maar ook door vocht, verontreinigingen, geuren en andere ongewenste deeltjes te verwijderen. De werking van een ventilatiesysteem kan variëren afhankelijk van het type systeem. Hieronder gaan we verder in op ventilatiesystemen die gebruik maken van warmteterugwinning (WTW) aangezien deze het meest energie-efficiënt zijn.

 

Een ventilatiesysteem met warmteterugwinning (WTW) is ontworpen om naast ventilatie ook de warmte in de afgevoerde lucht terug te winnen en te gebruiken om de aangevoerde verse lucht voor te verwarmen. De werking is als volgt:

→ Afvoer van vervuilde lucht: Het proces begint met het afvoeren van vervuilde lucht uit de verschillende ruimtes in het gebouw. In elke ruimte zijn er ventilatiepunten waar de gebruikte lucht wordt afgezogen.

→ Warmteterugwinningseenheid: De afgevoerde lucht komt samen met de aangevoerde buitenlucht in een
warmteterugwinningseenheid terecht. Deze eenheid bevat een warmtewisselaar die de warmte uit de afgevoerde lucht overdraagt aan de aangevoerde buitenlucht, zonder dat de luchten met elkaar vermengen.

→ Warmteoverdracht: De warmtewisselaar in de warmteterugwinningseenheid bestaat meestal uit dunne platen of buizen met een groot oppervlak en een membraam ertussen waardoor de luchtstromen gescheiden blijven. Terwijl de afgevoerde lucht door de ene zijde van de warmtewisselaar stroomt, stroomt de aangevoerde buitenlucht door de andere zijde. Door dit proces wordt de warmte overgedragen van de afgevoerde lucht naar de aangevoerde buitenlucht.

→ Filtratie van verse lucht: Voordat de aangevoerde buitenlucht de warmteterugwinningseenheid bereikt, wordt deze meestal gefilterd om stofdeeltjes, pollen en andere verontreinigingen te verwijderen. Filters helpen de luchtkwaliteit te verbeteren door het grootste deel van de zwevende deeltjes uit de lucht te halen.

→ Verdeling van verse lucht: De verwarmde en gefilterde verse lucht wordt vervolgens verdeeld naar verschillende ruimtes in het gebouw via luchtkanalen. Deze kanalen zijn verbonden met ventilatieroosters of openingen in elke kamer om de lucht gelijkmatig te verdelen.

→ Regeling en controlesysteem: Ventilatiesystemen met warmteterugwinning zijn vaak uitgerust met regel- en controlesystemen. Deze systemen kunnen de luchtkwaliteit bewaken, de ventilatiesnelheid aanpassen aan de behoeften van het gebouw (vraag gestuurd), de temperatuur regelen en soms zelfs de luchtvochtigheid regelen.

 

Door het gebruik van een warmteterugwinningssysteem kan een aanzienlijke hoeveelheid energie worden bespaard, omdat de warmte die anders verloren zou gaan bij het afvoeren van de lucht, wordt teruggewonnen en opnieuw wordt gebruikt om de aangevoerde lucht voor te verwarmen.

Optioneel is het mogelijk om ook actief te verwarmen en/of koelen middels het ventilatiesysteem. In dat geval kan de lucht direct verwarmt of gekoeld worden in het systeem. Dit gebeurt door de lucht langs hele fijne lamellen te leiden zodat er een snelle warmteoverdracht plaatsvindt. Zo’n toevoeging in het systeem wordt meestal aangeduid met de term ‘batterij’ of ‘convectorunit’. Koelen door lucht gebeurt al veel in de vorm van airconditioningssystemen. Voor het verwarmen met lucht is er ook een voordeel; het opwarmen van een ruimte kan erg snel plaatsvinden. Juist als er een grote wisseling aan warmtevraag aanwezig is per ruimte kan dit erg efficiënt werken. Er hoeft daarnaast niet apart in een warmteafgiftesysteem geïnvesteerd te worden.