Blokken stapelen voor de natuur

Afgelopen zomer klopten de effecten van klimaatverandering bij Nederlanders letterlijk aan de deur: in Limburg liepen door overstromingen hele straten onder water. Maar niet alleen overstromingen, ook grote bosbranden, zoals die in Californië, haalden afgelopen jaar het nieuws. Een wereldwijde pandemie drukt daarbij onze neus ook nog eens op de feiten. De natuur en onze gezondheid blijken in gevaar te komen. Gelukkig kunnen we hier samen wat aan doen. In dit blog bieden we een blik op de verschillende opties die we hebben om de natuur weer op weg te helpen nu ze bij ons aanklopt voor hulp.

 Biodiversiteit

 “Om de stabiliteit van onze planeet te herstellen, moeten we de biodiversiteit herstellen”
– Sir David Attenborough

In de wijze woorden van Sir David Attenborough: we kunnen de stabiliteit van onze planeet herstellen door het herstellen van de biodiversiteit. Biodiversiteit is de verscheidenheid aan plant- en diersoorten, het gaat over al het leven op aarde. Biodiversiteit maakt ons leven prettig. Dit zien we terug in het brede aanbod aan eten wat we onszelf kunnen voorschotelen. Verschillende insecten hebben door bestuiving gezorgd voor de fruitbomen, planten en bloemen zoals we deze nu kennen. Daar plukken we nu letterlijk de vruchten van waardoor we gevarieerd kunnen eten. Met biodiversiteit bedoelen we ook de bomen en bossen, die we nodig hebben om CO2 uit de lucht te halen en het klimaat stabiel te houden. Biodiversiteit geeft ons het leven zoals we dat nu kennen en dat willen we graag zo houden.

De totale biodiversiteit is enorm groot, en dat is maar goed ook; het versterkt natuurlijke systemen (ecosystemen) en maakt ze veerkrachtig. Daarom geldt ook: hoe meer biodiversiteit, hoe zekerder we zijn van ons leven op aarde. Een logische stap dus om deze te willen vergroten! Zo stabiliseren we de natuur, en daarmee onze leefomgeving.

De blokkentoren: het ecosysteem

WWF-directeur Kirsten Schuijt beschrijft het ecosysteem met een mooie metafoor: “Een ecosysteem is als een houten blokkentoren, waarbij elk blokje een unieke rol speelt. Als je er telkens één blokje uittrekt, kan de toren lang blijven staan. Maar één blokje te veel en het bouwwerk stort in. Zo halen we nu ook voortdurend blokjes uit de natuur. Hoeveel soorten kunnen nog verdwijnen, zonder dat het systeem bezwijkt?”.

Die blokjes waar ze het over heeft zijn onder andere de stukken natuur die we weghalen voor landbouw, het aanleggen van wegen en het bouwen van huizen. Hierdoor is de populatiegrootte van vissen, vogels, zoogdieren, amfibieën en reptielen in de afgelopen 50 jaar al met 68% afgenomen. Ook in Nederland staan natuurgebieden onder druk door het weghalen van natuur en het verliezen van de oorspronkelijke biodiversiteit. Dat is geen goede ontwikkeling, we hebben namelijk veel gebieden waar bijzondere dier- en plantensoorten voorkomen. Denk daarbij aan doortrekkende vogels en migrerende vissen door onze wateren. Vooral de insecten hebben het moeilijk in Nederland, zo is bijvoorbeeld de vlinderpopulatie in de afgelopen 30 jaar gehalveerd.

De veerkrachtigheid van ecosystemen hebben we hard nodig, zeker nu de negatieve effecten van klimaatverandering merkbaar zijn. Het is nu dan ook een mooi moment om die veerkrachtigheid weer een boost te geven door maatregelen te treffen om de biodiversiteit te vergroten; laten we weer wat blokken terug stoppen in die blokkentoren!

Blokken in Nederland

Gelukkig is Sir David Attenborough niet de enige die heeft bedacht dat we de biodiversiteit het best kunnen vergroten; een hoop initiatieven zijn in de afgelopen jaren al gestart. We hebben ze hier op een rijtje gezet, wellicht vind je inspiratie om zelf ook aan de slag te gaan:

Blok 1: Heel Holland Wipt

Net noemden we bebouwing als een van de redenen dat biodiversiteit afneemt in Nederland. Nu het extremer weer wordt, heeft bebouwing in de vorm van stoeptegels nog meer nadelen: het laat water niet door bij hevige regen, en bij hitte verkoelen de tegels niet. Daar is gelukkig een hele simpele oplossing voor: die tegels eruit wippen. In Nederland zijn afgelopen jaar al ruim 1,5 miljoen tegels gewipt en vervangen door groen. Wil je zelf wat doen voor de natuur? Wip ook wat tegels uit je tuin en doe ook mee aan het NK tegelwippen! Je kunt er vervolgens wat leuke bloemen of planten in stoppen, of nog makkelijker: je gooit er een bijenbom op (deze kun je hier bestellen)! Mocht je een stuk bestrating toch liever houden, zijn er ook water doorlaatbare tegels en andere creatieve oplossingen. Op deze site kun je wat inspiratie opdoen.

Blok 2: Maaibeleid

Bijen zijn een essentieel onderdeel in ons ecosysteem, ze zijn namelijk belangrijk voor onze voedselvoorziening. De Nederlandse wilde bijen zijn echter in gevaar: de helft van de 358 soorten is bedreigd. Al 150 gemeentes beheren het openbare groen daarom op een bij vriendelijke manier. Zo hebben zij hun maaibeleid aangepast: er wordt goed nagedacht voordat ze een stukje grond gaan maaien. Ze beginnen in mei, als alles net in bloei staat, met maaien. Dat klinkt gek, maar zo zorgen ze ervoor dat er in de maanden juni, juli en augustus meer bloemen in bloei staan. In deze maanden hebben insecten het namelijk het hardst nodig. Wil je insecten zelf ook een handje helpen? Denk aan wat extra bloemen in je tuin, of op je balkon.

Blok 3: Tiny Forest®

Je raadt het misschien al, een Tiny Forest® is een klein bos. In de jaren ’70 bedacht de Japanse bomenexpert Akira Miyawaki een methode om natuurlijke, inheemse bossen te herstellen. Hij legde ruim 1700 bossen aan, waarvan 96,7% zich binnen tien jaar tot een veerkrachtig ecosysteem ontwikkelden. Een Tiny Forest is dichtbegroeid, inheems en ongeveer net zo groot als een tennisbaan. Dit kleine bos is niet alleen een prettige plek voor vlinders, vogels, bijen en kleine zoogdieren, maar ook voor mensen. Het eerste Tiny Forest  is in Zaandam geplant en sindsdien zijn ze razend populair! Staat er bij jou in de buurt ook al een mini bos?

Blok 4: Van Mono- naar multicultuur

De afgelopen tijd zijn boerenbedrijven groter geworden en zijn ze op grote stukken land één soort gewas gaan verbouwen. Je kunt je voorstellen dat de biodiversiteit op zo’n stuk land enorm is afgenomen: er groeit nu bijvoorbeeld alleen gras en er zijn daar geen bloemen en insecten meer. Gelukkig zijn boeren op dit moment hard aan het werk om zulke stukken land natuurvriendelijker in te richten. Dit doen ze bijvoorbeeld door kruiden te laten groeien op graslanden, waar meer insecten op af kunnen komen en wat ook nog eens beter is voor de koeien!

Hopelijk geven bovenstaande voorbeelden inspiratie om de biodiversiteit bij jou in de buurt te verbeteren en zo een steentje (blokje) bij te dragen aan de natuur. Wil je nog sparren over mogelijkheden of ideeën? Voel je vrij om contact met ons op te nemen, wij denken graag met je mee.

Je kunt ons ook volgen op social media om onze updates in de gaten te houden!